Microbeads, je vindt ze terug in allerlei cosmeticaproducten. Het zijn die microbolletjes in douchegel, scrubproducten, lotions en tandpasta; ze geven het product een scrubbend of reinigend effect. Deze kleine bolletjes zijn gemaakt van plastic en zijn zeer milieuonvriendelijk. Veel mensen hebben geen idee van de impact van het gebruik van deze producten. Heb jij er weleens bij stilgestaan?
Waarom zijn microbeads zo milieuonvriendelijk?
De microbeads verdwijnen, wanneer je het product van je huid af wast, door de afvoer. Het verraderlijke hieraan is dat de microbolletjes ontzettend klein zijn, vaak tussen de 0,0004-1,24 millimeter. Dit betekent dat ze gemakkelijk door de filters van waterzuiveringsinstallaties ontsnappen en ze zijn te klein en te licht om onder invloed van zwaartekracht uit het water gefilterd te worden. De minuscule plastic deeltjes komen in de oceanen terecht waar ze door vissen en andere zeedieren worden opgegeten. Zelfs de kleinste zeedieren als plankton krijgen het binnen, waardoor het plastic zich gemakkelijk door de voedselketen verspreidt. De mens die bovenaan deze voedselketen staat, krijgt het uiteindelijk ook binnen.
Een ander probleem is dat de microbolletjes ook nog eens gemakkelijk vervuilende en giftige stoffen aantrekken. Denk onder meer aan olie en bestrijdingsmiddelen die zo gemakkelijk in de voedselketen terechtkomen. Doordat de plastic deeltjes zo klein zijn, zijn ze ook moeilijk uit het water te krijgen en dragen bij aan de zorgwekkende ‘plastic soep’ in onze oceanen.
Hoe herken je microbeads?
Meestal gaat het om felgekleurde blauwe bolletjes in transparante gel. Maar de bolletjes zijn niet altijd goed met het blote oog te zien. Wil je weten of er in jouw favoriete verzorgingsproducten microbeads zitten, bekijk dan de ingrediëntenlijst. Je kunt ze herkennen doordat er simpelweg ‘microbeads’ tussen de ingrediënten staat of aan benamingen voor plastic, zoals polyethyleen en polypropeen. Veel mensen vinden het maar wat fijne producten, zonder zich ervan bewust te zijn hoe schadelijk ze zijn. Als beauty professional kun jij hier een belangrijke rol in spelen, door deze producten niet meer te gebruiken en door je klanten hierover in te lichten!
Welke maatregelen worden er genomen?
Het probleem van de microbeads werd in 2004 voor het eerst uitgebreid beschreven en onder de aandacht gebracht. De maatregelen tegen het bannen van microbeads kwam traag op gang, maar nu lijkt het erop alsof er meer schot in de zaak komt. Vooral organisaties als Plastic Soup Foundation en Stichting Noordzee brengen het probleem onder de aandacht en startten in 2012 de internationale campagne Beat The Microbead om plastic in cosmetica te bannen.
Steeds meer organisaties worden zich bewust van het probleem en voelen zich geroepen om maatregelen te nemen en ook de politiek lijkt wakker te worden. De Europese Commissie stelde in 2014 strengere regels; zo moet er nu bijvoorbeeld betaald worden voor dunne plastic tasjes in de supermarkt. Maar voor het grote probleem van de kleine plastic bolletjes in cosmetica, daar zijn op Europees niveau nog geen regels voor opgesteld. Toch zijn er wel organisaties en landen die maatregelen nemen.
Unilever kondigde in 2012 aan dat ze ervoor gingen zorgen dat hun verzorgingsproducten in 2015 vrij zijn van microbeads. Ondertussen is er een verklaring te lezen op de website van Unilever dat al hun producten vrij zijn van microbeads. Ook L’Oréal, Colgate-Palmolive en Beiersdorf verklaren op hun website dat hun producten geen microbeads meer bevatten. Procter & Gamble schrijft op hun website dat het hun doel is dat in 2017 al hun cleansers en tandpasta’s vrij zijn van de plastic bolletjes. Zo zien we dat steeds meer bedrijven hun beleid aanpassen en geen microbeads meer gebruiken.
Verder beveelt de Europese Cosmetica Branche haar leden dat er vanaf 2020 geen microbeads meer mogen zitten in afspoelbare producten. De leden van de Nederlandse Cosmetica Vereniging hebben de afspraak gemaakt dat in 2017 80% van de leden microbeads hebben uitgefaseerd.
Engeland, Italië en Nieuw-Zeeland bannen microbeads
Afgelopen december werden er in Engeland, Italië en Nieuw-Zeeland voorstellen aangenomen om microbeads te verbieden. Vanaf 1 januari 2018 is het in Engeland verboden om verzorgingsproducten met microbeads te produceren en vanaf juli 2018 is het verboden om ze te verkopen. Het Italiaanse parlement keurde op 19 december 2017 een voorstel goed om microbeads in cosmetica vanaf 2020 te verbieden. En in Nieuw-Zeeland zullen microbeads vanaf mei 2018 verboden zijn. Hoe staat het ervoor in België?
Microbeads beleid België
Ook in België ziet men in dat de schadelijke gevolgen van microbeads voor het milieu onbetwistbaar zijn. Eind november 2017 werd er door de Senaat een voorstel goedgekeurd voor het inperken van microplastics in de Noordzee. In dit voorstel wordt de overheid gevraagd om een integraal plan op te stellen om plasticgebruik en plasticvervuiling terug te dringen, om bij grote industriële producenten van cosmetica erop aan te dringen om zo snel mogelijk microbeads in cosmetica te bannen en om consumenten beter te informeren over de samenstelling van producten en de eventuele consequenties ervan voor het milieu.
Zijn er alternatieven voor microbeads?
Hoe zit het bijvoorbeeld met biologisch afbreekbare plastics? Het nadeel hiervan is dat dit soort plastic alsnog moeilijk afbreekbaar blijkt te zijn in het koude zeewater, waardoor het uiteindelijk geen goede oplossing is. We zien dat er inmiddels door diverse cosmeticamerken alternatieven worden gebruikt, waaronder bijenwas, abrikozenpitten, maïsmeel, gemalen puimsteen, walnootschillen, silica, tapioca en bamboepoeder. Zoals je ziet zijn er veel mogelijkheden en dit zijn nog maar enkele voorbeelden!
Wat moet er nog meer gebeuren?
De ernst van het probleem is duidelijk. Het toenemende bewustzijn van de desastreuze gevolgen van het gebruik van microbeads is een stap in de goede richting, evenals de vele maatregelen die ondertussen al worden genomen. Wat er nog meer moet gebeuren? Nog meer bewustwording, internationaal onderzoek naar hoe microbeads uit het milieu gehaald kunnen worden en op internationaal niveau een verbod op de productie en verkoop van producten met microbeads.
De Belgische Beauty Federatie zal actief meehelpen om een halt toe te roepen aan het gebruik van microbeads in cosmeticaproducten.